سيگار هاي الكترونيكي اگرچه كمك مي كنند تا افراد بتوانند سيگار و قليان را ترك كنند اما خود نيز ضرر هايي دارند. اثرات مضر اين سيگار ها بر روي ريه هنوز به طور گسترده شناخته نشده است. چندين سال است كه تيم هاي پزشكي تحقيقاتي مشغول تحقيق درباره بيماري هاي ريوي ناشي از مصرف انواع مختلف سيگار الكترونيكي مي باشند. عملكرد انواع ويپينگ به اين صورت است كه مايع درون خود را در اثر حرارت تبخير مي نمايد تا افراد بتوانند از آن استنشاق نمايند. در سال هاي اخير خيلي از خانم ها و آقاياني كه قليان و سيگار مصرف مي كردند محصولات ويپينگ را جايگزين آن نموده اند. هر چند اين دستگاه مضرات مشابه سيگار را ندارد اما به مرور زمان پس از استفاده كوتاه مدت و يا مداوم از ويپ ريه و گلو تحريك شده و سموم مختلفي را به بدن منتقل مي كند و سلامت افراد را به خطر مي اندازد.

بر خلاف تصوري كه عموم از ويپ دارند و آن را كاملاً بي خطر مي پندارند، بايد بگوييم كه طي تحقيقات مختلف اين دستگاه محبوب دستگاهي آسيب زا بر به شمار مي آيد. مايعات مورد استفاده در ويپ مي تواند حاوي نيكوتين يا بدون نيكوتين باشند. تصور افراد اين است كه استفاده از ويپ با مايع بدون نيكوتين ضرري نخواهد داشت. اما بايد بدانيد كه اشتنشاق دود ويپينگ بدون نيكوتين نيز مي تواند براي سلامتي بسيار مضر باشد. پس در اين مطلب تمام صحبت هاي افراد و فروشنده ها حاكي از مضر نبودن ويپ بدون نيكوتين را نقص مي كنيم. در ادامه به بررسي تحقيقات انجام شده تا كنون توسط محققين مختلف مي پردازيم.

مايع الكترونيكي چيست؟

انواع مايعات مختلفي در بازار موجود است كه با اسانس هاي مختلف در محفظه ي مخصوصي از ويپ استفاده مي شود. همين مايع است كه سبب ايجاد دود در سيگار الكترونيكي مي شود؛ اين مايع در بين عموم به E-liquid نيز معروف مي باشد. استفاده از دود حاصل از مايع الكترونيكي ويپ در خيلي از افراد بعد از مدتي با عوارض جانبي پديدار مي شود. مايع الكترونيكي انواع مختلف در اسانس ها و برند توليد شده دارد كه هر كدام مي تواند عوارضي را در بدن به وجود آورند. ساختار اصلي تشكيل دهنده اين مايع معمولاً شامل آب، گليسيرين گياهي، پروپيلن گليكول مي باشد. براي جذاب تر شدن اين محصول توليد كنندگان هرروزه اسانس هاي جديد و خاصي را كه داراي گواهي از سازمان غذا و دارو نيز مي باشد به اين مايعات مي افزايند. اين مايعات در ويپ از طريق گرم شدن تبديل به بخار مي شوند. اين در حالي است كه تحقيقات تكميلي درباره بي ضرر بودن گرم كردن و بخار كردن مواد غذايي وجود ندارد.

اما طي تحقيقات انجام شده تا كنون محققان دريافتند كه مايع سيگار الكترونيكي مي تواند پس از تبديل شده به بخار حاوي مواد خطرناكي نيز باشد. برخي از اين مواد خطرناك مانند دي استيل مي باشد كه استفاده از آن موجب ايجاد بيماري هاي ريوي خواهد شد. فلزاتي مانند نيكل، سرب و... نيز مي تواند در اين مايعات به كار رود همچنين تركيبات آلي فرار نيز مي تواند از جمله موادي باشد كه براي سلامت انسان بسيار مضر محسوب شود.

فوايد و مضرات ويپ

خريد ويپ با مايعات بدون نيكوتين مي تواند به ترك سيگار و قليان به مرور زمان كمك كند. خيلي از افراد براي ترك سيگار از انواع محصولات ويپينگ استفاده مي كنند تا بتوانند از عوارض ناشي از مصرف نيكوتين در بدن خود جلوگيري نمايند.

اما بايد گفت كه بخار كردن اين مايعات حتي بدون نيكوتين نيز مي تواند عوارض جانبي خطرناكي را ايجاد نمايد. بنابراين در مي يابيم كه بي ضرر بودن مصرف ويپ بدون نيكوتين تنها يك باور غلط مي تواند باشد.

سميت عمومي

مواد شيميايي مختلفي در مايع ويپ موجود است كه برخي از آن ها مي توانند مانند سم در بدن عمل كنند و اثرات مضري بگذارند. تحقيقات انجام شده در سال 2012 ثابت مي كند كه اين نيكوتين نيست كه اثر مضري بر بدن افراد گذاشته است بلكه عوارض موجود به دليل مواد شيميايي ديده شده در مايع و بخار ويپ است. علاوه بر اين كه مواد تشكيل دهنده برخي از اين مايعات از نوع با كيفيت و درجه 1 بودند اما با اين حال از اثرات مخرب آن ها كاسته نشده بود. مطالعه ديگري بر روي اين مايعات در سال 2015 انجام شد كه ثابت نمود گرم كردن و انتقال حرارت به موادي مانند پروپيلن گليكول در اين مايعات باعث انتشار فرمالدئيد شده است. اين ماده يك ماده  شناخته شده در آزمايشگاه ها مي باشد كه شديداً سرطان زا براي تمامي افراد مي باشد.

پس از آن مطالعه جديدي بر روي سه گروه از افراد انجام شد كه دسته اول افرادي بودند كه فقط از سيگار الكترونيكي استنشاق مي كردند. دسته دوم افرادي بودند كه در كنار مصرف سيگار خود از سيگار الكترونيكي نيز استفاده مي نمودند. دسته سوم نيز شامل افرادي بود كه از هيچ گونه دودي استفاده نمي كردند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه سيگار الكترونيكي عوارض جانبي كم تري نسبت به استفاده از سيگار دارد. اما نتايج حاصل از افرادي كه فقط سيگار الكترونيكي استفاده مي كردند حاوي مواد شيميايي مضري بود كه در ادرار آن ها وجود داشت. برخي از اين مواد شيمايي ديده شده شامل اكريلونيتريا، آكرولين، پروپيلن اكسيد، آكريل آميد و كروتونالدئيد بودند.

در طي تحقيقات انجام شده ديگري اين نتيجه يافت شد كه انتقال حرارت و تبخير مايع ويپ مي تواند مواد شيميايي كه مخصوصاً براي ريه مضر هستند را توليد نمايد. مواد شيميايي توليد شده در اين مايعات به طور عجيبي بيش تر براي ريه مضر هستند و طي اين تحقيقات اين نتيجه حاصل مي شود كه در مصرف سيگار هاي الكترونيكي نيز مي بايست زياده روي نكرد. البته بايد توجه داشت كه در اين مايعات علاوه بر مواد شيميايي ويتامين ها نيز وجود دارند. ويتامين هايي مانند ويتامين E كه براي بالا بردن غلظت مايع ويپ به تركيبات آن افزوده مي شود. در اين مورد نيز بايد گفت ويتامين E يك ماده بسيار چسبنده است كه وجود آن نيز براي ريه بسيار آسيب زا مي باشد.

تحريك ريه و گلو

افرادي كه از محصولات ويپينگ استفاده مي كنند، استنشاق دود حاصل از اين دستگاه را در گلو به سوزن سوزن شدن گلو تشبيه مي كنند. اين موضوع نشان دهنده اين است كه مواد موجود در مايع ويپ كه به صورت دود حاصل از ويپ در مي آيند مي تواند مستقيماً ريه و گلو را تحريك كنند. اين تحريك توسط مواد شيميايي حاصله، بسيار شديد است و بعد از اولين دفعات استفاده از ويپ احساس مي شود. اين نشان دهنده تأثير گذاري قوي اين مواد شيميايي بر ريه و گلو مي باشد.

التهاب

مطالعاتي كه در سال 2018 انجام شده نشان مي دهد كه اسانس هايي كه براي طعم دادن به مايع ويپ مورد استفاده قرار مي گيرد در برخي از افراد التهاب شديدي در ريه و گلو ايجاد نموده است. لازم به ذكر است كه مايعاتي كه در اين تحقيق مورد مطالعه قرار گرفته است در دسته مايعات ويپ بدون نيكوتين قرار دارد. التهابات به وجود آمده مي تواند بسيار خطرناك و در مواردي نيز سبب تخريب بافت ريه شود. پس نتيجه اي كه از اين تحقيق حاصل شد نشان دهنده اين است كه مايعات ويپ مخصوصاً در بدن بر گلو و ريه تاثيرات منفي خواهد گذاشت.

جايگزين ويپ و سيگار، گزينه ها

ويپ به خيلي از افراد مي تواند كمك كند تا مصرف بي رويه سيگار و قليان را ترك نمايند. اما افرادي كه جهت جلوگيري از مضرات دود سيگار اقدام به كشيدن دود ويپ مي نمايند بايد بدانند كه دود ويپ حتي بدون وجود نيكوتين در آن نيز مي تواند خطرناك باشد. بهتر است اين افراد به دنبال جايگزين هاي مفيد تري باشند تا بتواند خلا ناشي از نبود سيگار را براي آن ها پر نمايد. برخي از محصولاتي كه مي توان از آن در جهت ترك نمودن سيگار استفاده نمود از جمله موارد زير مي باشد.

• مصرف آب گاز دار: مصرف آب گاز دار از اين بابت كه مي تواند حس كشيدن دود سيگار يا ويپ را از طريق سوزن سوزن شدن گلو القا كند، مفيد مي باشد.
• جويدن آدامس: آدامس هايي طراحي شده اند كه حاوي نيكوتين مي باشد و مخصوص افرادي است كه مي خواهند سيگار را ترك نمايند. اين آدامس ها از طريق توليد بخار و ايجاد طعمي مانند طعم سيگار يا ويپ مي تواند خلأ كشيدن سيگار يا ويپ را در افراد پر كند.
• خلال دندان: قرار دادن يك خلال دندان در دهان از طريق پرت كردن حواس فرد مي تواند بسيار مفيد باشد. استفاده از يك خلال دندان و بازي دادن آن در دهان مي تواند به مرور زمان ميل به كشيدن سيگار را به طور چشم گيري در افراد كاهش دهد.
• تخمه خوردن: خوردن تخمه به دليل اين كه دست فرد را شديداً مشغول كرده و فرد مجبور است دائم دست خود را به سمت دهان ببرد مي تواند حسي مانند درگ كردن يك سيگار يا ويپ را ايجاد نمايد. استفاده از اين روش نيز مي تواند احساس نياز به سيگار كشيدن را تا اندازه اي كاهش دهد.
• نفس عميق: افرادي كه از سيگار يا ويپ استفاده مي كنند معمولا در هنگام استفاده نفس هاي عميقي مي كشند. كشيدن نفس عميق در طول شبانه روز مي تواند جاي احساس نياز به كشيدن نفس هاي عميق هنگام كشيدن سيگار را بگيرد. ورود بخار موجود در هوا به داخل ريه ها از طريق نفس عميق شايد بتواند فرد را از احساس نياز به كشيدن دود به داخل ريه هاي خود جلوگيري كند.

ويپينگ بدون نيكوتين در مقابل سيگار كشيدن

مضراتي كه دود سيگار براي ريه ها دارد بسيار زياد مي باشد و اين موضوع يكي از دلايل مهمي است كه افراد به جاي استفاده از سيگار به استفاده از محصولات ويپينگ روي مي آورند. با توجه به آمار هاي اعلام شده از CDC 480000 نفر از خانم ها و آقايان در ايالات متحده به دليل مصرف سيگار جان خود را از دست مي دهند. طبق اين آمار ها مي توان گفت 20 درصد از آمار هاي مرگ و مير اختصاص به افراد سيگاري دارد. بنابراين درمي يابيم مصرف سيگار مضرات بسياري نسبت به مصرف محصولات ويپينگ بدون نيكوتين دارد. اما بايد گفت استعمال ويپ بدون نيكوتين نيز نمي تواند بي ضرر باشد و بي ضرر بودن آن كاملاً شايعه است. مضرات تأثيرگذار بر بدن ناشي از مصرف بخار ويپ بدون نيكوتين نياز به مطالعات بيش تري دارد. اما تا اين جا دريافتيم كه بخار ناشي از استنشاق ويپ چه با نيكوتين و چه بدون نيكوتين براي بدن مضر است.

خلاصه

ويپ بدون نيكوتين نيز مي تواند شامل ضرر هايي براي بدن باشد. هر چند مايع الكترونيكي مورد استفاده در ويپ درجه 1 باشد نيز مي تواند اثرات مخربي بر ريه بگذارد. زيرا زماني كه به اين مواد غذايي حرارت داده مي شود تبديل به مواد شيميايي مضري مي شوند. اين مواد شيميايي مستقيماً تاثير فوق العاده منفي بر بافت گلو و ريه افراد مي گذارد و در طولاني مدت مي تواند سبب ايجاد سرطان نيز بشود. تحقيقات انجام شده در اين زمينه كافي نمي باشد و مي بايست تحقيقات عميق تري بر روي اين دستگاه انجام شود. نتيجه اي كه با انجام اندك مطالعات انجام شده نيز به دست آمده نشان دهنده اين است كه بخار ويپ حتي بدون نيكوتين نيز بسيار مضر و آسيب زا مي باشد و هرگز جايگزين مناسبي براي ترك سيگار نمي باشد.